Mô tả

Tóm tắt & Review (Đánh Giá) tiểu thuyết Những Kẻ Đáng Ngờ của tác giả Higashino Keigo & Vương Hải Yến (dịch).

Cuốn sách Những kẻ đáng ngờ được tạo nên từ bảy chương ngắn, đăng trên tờ Viên ngọc tiểu thuyết và Phụ lục Viên ngọc tiểu thuyết. Trừ Chương 6, tất cả các chương còn lại đều được kể với đại từ nhân xưng ngôi thứ nhất – “tôi”. Đặc biệt cuốn sách có hai truyện ngắn trong tuyển tập đã được chuyển thể trên Higashino Keigo Mystery Series (FujiTV).

Chương 1: Cô gái đang ngủ

Chương 2: Cho tôi làm lại một lần nữa

Chương 3: Chết rồi thì không thể làm việc nữa

Chương 4: Lẽ ra đã rất ngọt

Chương 5: Ngọn hải đăng

Chương 6: Thông báo kết hôn

Chương 7: Cơn mưa ở Costa Rica thật lạnh

Dù không phải những tác phẩm lớn và khiến người đọc kinh ngạc với từng tình tiết trong đó, nhưng chúng đều là những truyện ngắn xuất sắc với đoạn kết sắc bén, là tuyển tập tác phẩm chứng minh Keigo Higashino không chỉ có tài năng xuất chúng ở thể loại tiểu thuyết dài mà còn rất xuất sắc khi viết truyện ngắn.

Các tác phẩm của nhà văn Keigo Higashino đã được Mintbooks phát hành:

– Ngôi nhà của người cá say ngủ (2017)

– Trứng chim cúc cu này thuộc về ai? (2018)

– Cáp treo tình yêu (2019)

***

Khác với các tác phẩm của Higashino Keigo đã xuất bản ở Việt Nam, Những kẻ đáng ngờ không phải một cuốn tiểu thuyết dài hàng trăm trang. Mà đây là một tập truyện ngắn, bao gồm 7 truyện khác nhau từng được Keigo tiên sinh đăng tải trên hai tờ tạp chí Viên ngọc tiểu thuyết cùng Phụ lục Viên ngọc tiểu thuyết. Và với thể loại được ví như một lát cắt cuộc sống, Higashino Keigo đã chứng tỏ, ông là một nhà văn đa phong cách như thế nào trong việc xây dựng, khai thác đề tài, đồng thời, thâu tóm vấn đề, câu chuyện trong sự giới hạn dung lượng của thể loại.

Những câu chuyện ngắn

Trước hết, cần phải khẳng định một điều rằng, Những kẻ đáng ngờ là cuốn sách được tập hợp lên từ bảy truyện ngắn riêng lẻ không liên quan đến nhau về mặt nội dung hay tình tiết được Keigo tiên sinh viết bằng sự đa điểm nhìn, ngôi kể với những bút pháp trần thuật cực kì đa dạng.

Thật vậy,

Ở 7 truyện ngắn, bên cạnh những câu chuyện viết trên ngôi kể thứ nhất, người kể chuyện xưng “tôi”, trực tiếp khắc họa lại một phần cuộc đời cùng những khoảng thời gian thăng trầm, hồ nghi, ganh ghét, đố kị, căng thẳng, đớn đau họ từng trải qua; thì đã xuất hiện một chương truyện, tựa phần ngoại vi trong cả tập sách, khi người kể chuyện lại đứng ở ngôi thứ ba, góc nhìn toàn tri mà kể về một chuỗi sự kiện bí ẩn buộc nhân vật phải tìm hiểu, khám phá.

Cùng với sự đổi thay ngôi kể, điểm nhìn cũng có nhiều biến chuyển. Phần lớn, điểm nhìn tự sự trong xuyên suốt 7 truyện ngắn của Những kẻ đáng ngờ được đặt lên những người đàn ông. Họ khác nhau về công việc, địa vị xã hội, tuổi tác, tính cách, sở thích nhưng đều gặp gỡ nhau ở một điểm chung mang tên giới tính. Bởi thế, câu chuyện tái hiện dưới ánh nhìn của họ, có phần sắc lạnh hơn và gần như, đều xoay quanh vấn đề công việc, sự nghiệp như truyện ngắn Cô gái đang ngủ hay Chết rồi thì không thể làm việc nữa hay sự thể hiện, kiếm tìm cái tôi của người đàn ông tái hiện rõ nét trong chương 4 Lẽ ra đã rất ngọt hoặc chương 5 Ngọn hải đăng.

Riêng Chương 6, Thông báo kết hôn, lại được xây dựng như một phần đặc biệt của cả tập sách. Ngôi kể đổi khác, điểm nhìn đa dạng theo sự chuyển dịch từ ngôi kể toàn tri. Song tựu trung, điểm nhìn câu chuyện gần như vẫn đặt trọn lên mình cô gái Tomomi. Và Keigo tiên sinh, đã dõi theo bước chân cô gái ấy, kiếm tìm lời giải cho bí mật phía sau bức thư khó hiểu của cô bạn thân; để cô gái trẻ hóa giải nỗi âu lo, thấp thỏm, sợ hãi khi mối lo ấy, đã thật sự thành hình qua án mạng có liên quan trực tiếp đến gia đình bạn thân cô.

Những kẻ đáng ngờ, những câu chuyện ngắn tựa lát cắt của cuộc đời nhân vật và cũng tựa như lát cắt trong cuộc đời sáng tác của Keigo tiên sinh. Mà tại đó, mỗi truyện không bao chứa tầng tầng lớp lớp lớp plot twist hay những chi tiết ẩn dụ cho hàng loạt vấn đề nhức nhối trong xã hội giống với nhiều tiểu thuyết đã làm nên tên tuổi Higashino Keigo. Nhưng trang viết vẫn ẩn chứa cái nhìn sắc sảo về nhân sinh, xã hội nước Nhật từ một cây bút đa giọng văn, đa phong cách.

Có những vấn đề đặt ra tưởng chừng hết sức nhỏ nhặt, như chuyện gia đình, vợ chồng, con cái hay chỉ là một khoảnh khắc thuộc về quá khứ con người. Cũng có truyện mang tầm vi mô hơn, về cả một nền công nghiệp Nhật Bản hay không gian truyện đã mở rộng vượt tầm biên giới. Song tất cả, đó đều là lát cắt của một nước Nhật những năm 90 của thế kỷ XX. Những năm mang ý nghĩa như tấm bản lề, chuyển tiếp hai thiên niên kỷ với đầy biến động. Và con người nước Nhật, đứng giữa khoảnh khắc giao thời, vẫn vật mình với cuộc mưu sinh lẫn hành trình kiếm tìm bản ngã.

Những kẻ đáng ngờ

Những kẻ đáng ngờ, nhan đề cuốn sách này của Higashino Keigo thật sự rất gợi, vừa tạo sự bí ẩn cho không gian tác phẩm, vừa kích thích sự tò mò của người đọc. Nhan đề ấy không được lấy lại từ một truyện ngắn trong tác phẩm như cách nhiều tác giả đã làm khi ra một tập truyện. Mà tựa đề này, giống một sự tóm gọn từ chính Keigo tiên sinh về những cá nhân ông xây dựng trong 7 truyện ngắn, vốn không có bất kì sự liên hệ về mặt nội dung, tình tiết.

Thực vậy,

Trọn vẹn 7 truyện ngắn, trải dài hơn 200 trang truyện, là muôn mặt kiếp người được khắc họa qua lăng kính đa chiều, đa diện. Để độc giả nhận ra, những kẻ đáng ngờ đó, ngỡ vậy mà lại chẳng phải vậy. Và xây dựng lên hàng loạt gương mặt “đáng ngờ” như thế trong dung lượng hạn chế thuộc về thể tài truyện ngắn, cũng là cái tài của một nhà văn viết truyện trinh thám hàng đầu Nhật Bản hiện nay.

Ở đấy, có những cá nhân thoạt tiên thật khó lòng tin tưởng. Họ cợt nhả, sống phóng túng, buông thả. Họ khó tính, khó chịu, thích gây sự. Họ có hiềm khích, xích mích với người thân của nhân vật chính. Quyết định của họ ảnh hưởng trực tiếp tới tương lai, cuộc đời người khác. Nhưng khi hoài nghi qua đi, những con người đó, lại hiện lên trên trang sách với trọn vẹn sự trong sạch và hơn cả, là tấm lòng nhân ái, bao dung với cả kẻ đã từng nghi ngờ, thậm chí là muốn triệt tiêu họ.

Ở đấy, có những cá nhân thoạt nhìn thật có cảm tình. Họ nhu mì, hiền lành, yếu đuối. Họ tốt bụng, nhiệt tình. Hay đơn thuần, họ chỉ là những người ngỡ rằng không có bất cứ sự quan hệ trực tiếp nào tới mạch truyện chính. Nhưng khi sự thật phơi bày, mỗi kẻ ấy hiện lên với đủ đầy sự tắc trách, bất cẩn, tham lam, vị kỉ,…

Và ở tập truyện Những kẻ đáng ngờ, còn xuất hiện cả các “kẻ”, chẳng phải con người. Thực thể vô tri hay thuộc về chiều không gian khác, xuất hiện trong các truyện ngắn dưới bút pháp tả thực và bút pháp hư ảo đan xen, quyện hòa lần nữa, khẳng định sự đa phong cách trong sáng tác của Higashino Keigo, không chỉ với thể loại dài hơi như tiểu thuyết mà còn ở ngay cả thể tài mang tính cô đọng như truyện ngắn.

Để rồi, qua muôn mặt “những kẻ đáng ngờ”, tác giả Higashino Keigo tựa muốn nhắn gửi câu chuyện lớn, không đơn thuần là “cách nhìn nhận con người” mà hơn cả, là tinh thần, như đã trở thành sợi chỉ đỏ xuyên suốt sáng tác của tiên sinh từ những ngày đầu ông cầm bút tới hiện tại: Cuộc sống tựa một vũ hội Carnaval và con người trong vũ hội ấy, ai cũng mang theo những chiếc mặt nạ. Và nếu ta lật tẩy mặt nạ để đi tới hiện thực, thì sự thật chẳng phải lúc nào cũng chiều lòng người. “Nếu chỉ nhìn vào hành động của đối phương thì khó mà giải tỏa hiểu lầm được. Cháu hãy nghĩ về việc đó thêm một lần nữa đi.”

Người ta trở thành “kẻ đáng ngờ” vì ai cũng mang theo “mặt nạ”. Nhưng lột bỏ hay giữ lại chiếc mặt nạ đó, là lựa chọn của bản thân mỗi người. Trên hành trình người ta luôn đặt nghi vấn với cuộc đời và hoài nghi với chính bản thân.

Tiếp nối và khởi đầu

Ra đời vào năm 1994, không phải tác phẩm đầu tay nhưng cũng thuộc về thời kì sáng tác đầu, có thể nói, tập truyện Những kẻ đáng ngờ là sự tiếp nối tư tưởng đã thành hình trong những tác phẩm trước đó, đồng thời tiếp tục đặt nền móng cho các sáng tác sau này của tác giả Higashino Keigo.

Như truyện ngắn Chết rồi thì không thể làm việc nữa, tựa phần tiếp nối những vấn đề còn dang dở về mối quan hệ giữa công việc – máy móc – con người Keigo tiên sinh từng đặt ra trong tiểu thuyết Trái tim của Brutus cách đấy 5 năm.

Hay câu chuyện Cho tôi làm lại một lần nữa tựa viên gạch nền tiếp bước cho mảng đề tài thể thao, cụ thể là trách nhiệm của kẻ có tài trong mối tương quan giữa tài năng với sự vấp ngã, cái tôi cá nhân Keigo tiên sinh từng nêu lên trong Hung khí hoàn mĩ mà sau này, sẽ được khai thác sâu hơn nữa trong những tác phẩm như Hoa mộng ảo.

Hoặc câu chuyện Ngọn hải đăng, giống một chiếc bản lề, mở ra dòng tác phẩm thực – ảo đan xen trên hành trình con người kiếm tìm bản ngã. Giống với cách, Keigo tiên sinh đã kể trong Điều kì diệu ở tiệm tạp hóa Namiya. Dẫu rằng, đề tài của hai tác phẩm hoàn toàn khác biệt.

Những kẻ đáng ngờ, tập truyện gồm 7 truyện ngắn, mỗi truyện mang một đề tài, chủ đề riêng biệt trong một kết cấu truyện thắt nút, mở nút chặt chẽ, qua đó thể hiện sức sáng tạo dồi dào của Higashino Keigo. Đồng thời, là cái nhìn nhân đạo từ Keigo tiên sinh về hai tiếng con người và cuộc đời trải dài trên từng trang sách. Mà ông càng trân trọng con người bao nhiêu thì lại càng thấy con người lẫn cái tôi cá nhân yếu đuối biết bao trước ánh nhìn của người khác cùng đổi thay cuộc đời “Sự việc lần này khủng khiếp thật. Sinh mạng con người mong manh thật đấy.”

Bởi thế, hoài nghi tất thảy về “những kẻ đáng ngờ”, kể cả bản thân, có lẽ, không phải là sự bi quan chủ nghĩa của tác giả, mà chỉ là cách, ông hướng người đọc về giá trị nhân bản trong việc đánh giá “sự thật”, con người bằng cái nhìn đa chiều. Để nghi ngờ qua đi, người ta có thể tin tưởng lẫn nhau bằng niềm tin trọn vẹn nhất. Cho nên, Những kẻ đáng ngờ, dù mang hình thức tập truyện ngắn, song, có thể nói, đây vẫn là một cuốn tiểu thuyết, xoay quanh những cá nhân yếu đuối trong xã hội chăng?