Mô tả

Sự ra đời của nhà khởi nghiệp đột phá

Trở lại 66 triệu năm về trước, sự sống trên Trái đất lúc đó khác với bây giờ.

Đó là những ngày đầu của kỷ Phấn trắng (Creta), khí hậu nóng và ẩm, hầu hết diện tích đất của thế giới ngày nay vẫn còn chìm dưới đại dương bao la. Vào thời đó, thực vật hạt kín, tên khoa học của thực vật có hoa, là nhóm tiến hóa nhất trong thế giới thực vật. Tương tự, những cây phong, cây sồi, cây dẻ gai đầu tiên của chúng ta chỉ mới bắt đầu xuất hiện. Còn trong hệ động vật, khủng long vẫn là loài thống trị Trái đất. Khi đề cập đến khả năng duy trì sức mạnh thì thời gian 100 triệu năm mà những loài bò sát khổng lồ này thống trị phần lục địa trên hành tinh của chúng ta được xem là dài nhất trong lịch sử – một ví dụ điển hình cho sự thống trị mặt đất. Nhưng thời đại của chúng cũng không tồn tại mãi.

Kỷ Phấn trắng kết thúc bằng một vụ nổ lớn. Một tiểu hành tinh với đường kính khoảng 10km, hoặc nhỏ hơn San Francisco một chút, đã rơi xuống vùng Yucatan Peninsula ở Mexico. Vụ va chạm đã làm rung chuyển cả thế giới theo đúng nghĩa đen, tỏa ra 420 Zêtajun (ZJ)¹ nhiệt lượng, hoặc mạnh hơn hai triệu lần so với vụ nổ bom hạt nhân lớn nhất từng xảy ra. Kết quả là miệng núi lửa rộng 177km hình thành. Do những tác động để lại mà tiểu hành tinh này được gọi là “sát thủ hành tinh”.

¹. 1 ZJ = 1021 J (BTV)

Những cơn sóng thần khổng lồ, những trận động đất khủng khiếp, bão lửa toàn cầu và một đợt phun trào đầy chết chóc của núi lửa đã nuốt chửng Trái đất. Mặt trời mất dạng sau một đám mây bụi khổng lồ và không hề xuất hiện trong vòng một thập kỷ. Sự thay đổi của môi trường toàn cầu diễn ra quá nhanh và khắc nghiệt đến mức loài khủng long – loài đang thống trị tuyệt đối vào thời điểm này – đã không thể thích ứng được và bị tuyệt chủng.

Đối với giống loài của chúng ta thì đây lại là tin tốt lành. Nếu như loài khủng long to lớn, nặng nề và kém linh hoạt thì những loài động vật có vú, nhỏ bé, lông lá thời đó – tổ tiên của chúng ta – lại nhanh nhẹn và linh hoạt hơn hẳn. Chúng đã chớp lấy thời cơ thuận lợi của sự thay đổi toàn cầu đó, thích nghi với môi trường sống mới và cứ thế theo đà tiến lên. Với sự tiến hóa diễn ra nhanh như chớp, loài khủng long đã biến mất và động vật có vú trở thành chúa tể của vạn vật. Và một việc chắn chắn nhất là – lịch sử được lặp lại một cách thật khôi hài.

Trên thực tế, những câu chuyện về sự tác động với quy mô khổng lồ, sự biến chuyển triệt để và tái sinh ngoạn mục có liên quan chặt chẽ đến ngày nay – đặc biệt là trong kinh doanh. Ngay lúc này đây, có một tiểu hành tinh khác cũng đang va vào thế giới của chúng ta, loại bỏ sự to lớn và nặng nề, đồng thời rộng mở con đường cho sự nhanh nhẹn và linh hoạt. Chúng tôi gọi tên tiểu hành tinh này là “công nghệ đột phá”. Mặc cho cái tên này nghe có vẻ xa lạ thì tác động của nó lại hoàn toàn ngược lại.

Chúng ta sẽ đi sâu vào chi tiết sau, còn giờ điều quan trọng là công nghệ đột phá này đề cập đến bất kỳ công nghệ nào tăng tốc trên đường cong tăng trưởng theo cấp số nhân – nó gia tăng gấp đôi sức mạnh theo thường kỳ (nửa năm, hằng năm,…) – và việc sử dụng máy tính chính là ví dụ quen thuộc nhất. Khi một người phụ nữ ở Ngoại Mông sử dụng điện thoại thông minh, cô ấy đang sử dụng một thiết bị rẻ hơn triệu lần và mạnh hơn gấp nghìn lần một chiếc siêu máy tính của những năm 1970. Đó chính là sự thay đổi theo cấp số nhân ở thế giới thực tại.

Và ngày nay, loại thay đổi này hiện diện ở bất cứ nơi nào. Quá trình đột phá đang diễn ra trên rất nhiều lĩnh vực: mạng, cảm biến, rô-bốt, trí tuệ nhân tạo, sinh học tổng hợp, nghiên cứu gen và chức năng gen, y khoa kỹ thuật số, công nghệ nano – chỉ là một vài trong số đó. Và cũng giống như tiểu hành tinh đường kính 10km kia, sức mạnh tuyệt vời của những công nghệ này đang định hình lại Trái đất. Nhưng loại sức mạnh này cũng đang đe dọa một giống loài khủng long khác – đó là những công ty lớn ngại đổi mới, những công ty luôn sử dụng một cách thức cũ trong hàng thập kỷ qua, và sẽ tiếp tục đi theo con đường đó cho đến khi phá sản.

Còn ở chiều ngược lại, một loài thú có vú, lông lá, nhỏ bé mới bắt đầu xuất hiện. Đó là những nhà khởi nghiệp – những người sử dụng công nghệ tiến bộ một cách triệt để để biến đổi những sản phẩm, dịch vụ và các ngành công nghiệp. Các nhà cải cách nhanh nhẹn và linh hoạt này đang học hỏi cách vận dụng những công nghệ đột phá; họ đang trở thành những nhà khởi nghiệp đột phá. Và những nhà khởi nghiệp đột phá này đang mở đường cho một thế giới mới thịnh vượng, phồn vinh.

Tiếp nối cuốn Abundance

(tạm dịch: Sự phồn vinh)

Năm 2012, tôi cùng Steven Kotler viết cuốn Abundance: The Future Is Better than You Think (tạm dịch: Sự phồn vinh: Tương lai tốt đẹp hơn bạn nghĩ). Cảm hứng khơi nguồn cho cuốn sách này đến từ công việc của tôi tại quỹ X PRIZE và trường Đại học Singularity. Trong quá trình lãnh đạo các tổ chức này, tôi đã chứng kiến một thế giới, nơi mà những nhu cầu cơ bản của cuộc sống trở nên rẻ hơn và có thể tiếp cận ở quy mô toàn cầu. Steven mang đến cho cuốn sách Abundance chuyên môn của ông về sự kết nối giao thoa cuối cùng giữa hiệu suất công việc của con người và công nghệ đột phá. Cả hai chúng tôi đều tin rằng thế giới đang thay đổi hoàn toàn, và rằng, lần đầu tiên trong lịch sử, loài người có tiềm năng nâng tầm tiêu chuẩn sống toàn cầu một cách đáng kể và mãi mãi.

Trong cuốn Abundance, Steven và tôi đã chỉ ra cách thức mà bốn lực lượng mới nổi – công nghệ đột phá, người tiên phong cho phong trào DIY, những nhà công nghệ hảo tâm và hàng tỷ người đang ở đáy của “kim tự tháp kinh tế” (Rising Billion) – cho chúng ta khả năng giải quyết nhiều thách thức vĩ đại nhất của thế giới trong vòng hai đến ba thập kỷ tới. Đó là chúng ta sẽ sớm có được sức mạnh để đáp ứng và vượt trên những nhu cầu cơ bản của mỗi người đàn ông, phụ nữ và trẻ em trên hành tinh này.

Khi cuốn sách được phát hành vào tháng Hai năm 2012, chúng tôi không biết rằng nó sẽ được đón nhận như thế nào. Tôi đã may mắn được mở màn hội thảo TED với một bài thuyết trình về Abundance, và còn may mắn hơn nữa khi phần thuyết trình được khán giả nhiệt liệt đón nhận. Cuốn sách nhanh chóng lọt vào các bảng xếp hạng, và có gần 3 tháng nằm trong danh sách những cuốn sách bán chạy nhất của New York Times, giành một số giải thưởng như “Sách hay nhất năm 2012” và được dịch sang hơn 20 ngôn ngữ. Chúng tôi vô cùng biết ơn tất cả những điều này.

Một điều khác cũng khiến chúng tôi thật sự hài lòng chính là những minh chứng xác thực về sự phồn vinh tiếp tục xuất hiện ngày càng nhiều. Và kết quả là, trong phiên bản sách giấy tái bản năm 2014 của cuốn Abundance, chúng tôi tự hào giới thiệu thêm khoảng 60 biểu đồ trong phần tham khảo về các lĩnh vực như sự giảm thiểu bạo lực và sự gia tăng về giáo dục, sức khỏe và tài sản. Tựu chung lại, ý nghĩa của những dữ liệu này thật sự đáng kinh ngạc.

Nhưng đồng thời chúng tôi cũng cảm thấy rằng việc chỉ phác họa nên bức tranh về tương lai hứa hẹn như vậy là chưa đủ. Dù chúng tôi thật sự tin rằng việc tạo ra một thế giới phồn vinh là hoàn toàn có thể, nhưng không có gì đảm bảo cho điều đó. Đó là lý do khiến chúng tôi viết tiếp cuốn sách này.

Những thử thách lớn nhất của thế giới = Những cơ hội kinh doanh lớn nhất

Hàng nghìn năm trước, chỉ có vua, pharaon và hoàng đế mới có khả năng giải quyết những vấn đề vĩ mô. Hàng trăm năm trước, sức mạnh này được mở rộng sang cho các ngành công nghiệp xây dựng hệ thống giao thông và các tổ chức tài chính. Nhưng ngày nay, khả năng giải quyết những vấn đề đó đã được dân chủ hóa hoàn toàn. Ngay thời điểm này, lần đầu tiên trong lịch sử, một cá nhân đam mê và tận tâm có thể tiếp cận được công nghệ, trí tuệ và nguồn vốn cần thiết để chấp nhận bất kỳ thử thách nào. Còn tuyệt vời hơn khi cá nhân này có lý do chính đáng để nhận những thử thách như vậy. Chúng ta sẽ sớm nhận thấy rằng những vấn đề lớn nhất của thế giới hiện nay lại chính là những cơ hội kinh doanh tuyệt vời nhất. Điều này có nghĩa rằng đối với những nhà sáng lập đột phá, việc tìm kiếm một thách thức lớn chính là con đường ý nghĩa dẫn đến thịnh vượng. Cuối cùng thì, như tôi vẫn giảng ở trường Đại học Singularity (vấn đề này sẽ được bàn kỹ hơn ở những phần sau), cách tốt nhất để trở thành một tỷ phú chính là giải quyết được vấn đề khó khăn của hàng tỷ người.

Trong cuốn sách này, Steven và tôi đưa ra hướng dẫn rất thực tế chỉ để thực hiện điều đó. Cuốn sách sẽ trang bị cho các doanh nhân, nhà hoạt động xã hội và các nhà lãnh đạo những công cụ cần thiết để tác động tích cực đến thế giới, đồng thời biến giấc mơ của họ thành sự thật. Để thực hiện tốt lời hứa đó, Khởi nghiệp táo bạo sẽ hé lộ trong ba phần: Phần Một tập trung vào những công nghệ đột phá đang tạo ra sự xáo trộn trong danh sách Fortune 500 và giúp cho những nhà khởi nghiệp đi từ “Tôi có một ý tưởng mới” đến “Tôi điều hành một công ty tỷ đô” nhanh hơn bao giờ hết. Phần Hai tập trung vào khía cạnh tâm lý – bộ công cụ tinh thần giúp cho những người tiên phong hàng đầu thế giới phát huy cuộc chơi của họ bằng việc suy nghĩ theo quy mô. Phần này còn chứa đựng cả những lời khuyên và bài học cụ thể từ những bậc thầy công nghệ như Larry Page, Elon Musk, Richard Branson và Jeff Bezos. Cũng trong Phần Hai, Steven tiết lộ những điều then chốt để đạt được hiệu suất làm việc tốt nhất thông qua dữ liệu thu thập được từ công trình nghiên cứu 15 năm cho dự án Flow Genome, còn tôi tiết lộ những bí quyết khởi nghiệp của mình thông qua kinh nghiệm thành lập 17 công ty. Cuối cùng, Phần Ba sẽ khép lại cuốn sách bằng việc xem xét sức mạnh khủng khiếp cùng những thực hành tốt nhất và cần thiết giúp bất kỳ ai cũng có thể tận dụng tối đa đòn bẩy của thời đại siêu kết nối ngày nay. Bạn sẽ học được cách khai thác các nguồn lực của cộng đồng (crowdsourcing) nhằm gia tăng nhanh chóng tốc độ hoạt động của doanh nghiệp; cách thiết kế và dùng những cuộc thi khuyến khích nhằm tìm ra những giải pháp đột phá; cách chạy những chiến dịch huy động vốn cộng đồng (crowdfunding) hàng triệu đô-la và khai thác hàng chục tỷ đô-la vốn sẵn có; và cuối cùng, cách tạo dựng những cộng đồng bứt phá – đội ngũ các cá nhân đã được trang bị khả năng sẵn sàng bứt phá và có thể giúp nhiều nhà sáng lập ngày nay biến những giấc mơ táo bạo nhất của họ thành sự thật.

Ai nên đọc cuốn sách này?

Cuốn sách được kỳ vọng là một bản tuyên ngôn, một cẩm nang hướng dẫn cho những nhà sáng lập đột phá ngày nay, đồng thời là một nguồn tham khảo để đẩy mạnh công nghệ, tư duy và tận dụng các công cụ sức mạnh đám đông. Dù bạn là chủ doanh nghiệp, lãnh đạo theo cảm hứng hay bằng kinh nghiệm, dù bạn đang sống ở Thung lũng Silicon hay Thượng Hải, dù bạn đang là sinh viên hay là nhân viên của một tổ chức đa quốc gia, cuốn sách này dành cho bạn. Nó sẽ nâng tầm khả năng và hoài bão của bạn một cách nghiêm túc. Nó đề cập đến những tư duy bứt phá và tác động toàn cầu.

Mặt khác, nếu bạn đang quản lý, điều hành hoặc làm chủ một cỗ máy lớn ì ạch, và đối thủ cạnh tranh của bạn không còn là những công ty đa quốc gia từ nước ngoài mà chính là sự bùng nổ của những nhà sáng lập đột phá đang làm việc chăm chỉ ở một góc ga-ra gia đình, thì đọc cuốn sách này, bạn sẽ hiểu sự cạnh tranh mới từ đâu đến cũng như cách họ suy nghĩ và hành động như thế nào. Hơn thế nữa, những cơ hội đột phá tương tự – bản thân các công nghệ và những chiến lược nhằm phát huy tối đa các công nghệ này (về mặt tâm lý và tổ chức) – hiện hữu với cả những nhà sáng lập đơn lẻ và những công ty lớn. Cuối cùng, nếu bạn là nhà lãnh đạo tổ chức và có hứng thú trong việc nghiên cứu sâu hơn về chủ đề này, thì tôi khuyên bạn đọc ấn phẩm đầu tiên của Đại học Singularity: Exponential Organizations (ExO) (tạm dịch: Những tổ chức đột phá), của tác giả Salim Ismail, Giám đốc điều hành đầu tiên của trường Singularity và hiện là đại sứ toàn cầu của trường. ExO dành cho lãnh đạo của những công ty muốn thoát khỏi nguy cơ tuyệt chủng và tham gia vào cuộc cách mạng đột phá.

Cuối cùng, và là điều chúng tôi kỳ vọng nhất, rằng Khởi nghiệp táo bạo có thể truyền cảm hứng để bạn đứng dậy và thay đổi thế giới. Cuốn sách này dành cho những ai muốn tạo ra một Dấu ấn Khổng lồ. Thực tế là, nhờ có những quyền năng đột phá mà bất kỳ ai cũng có thể tạo ra Dấu ấn Khổng lồ. Vậy thì bạn còn chờ đợi gì nữa?

Sự cộng tác của hai trí tuệ

Peter và Steven gặp nhau lần đầu vào năm 1997, khi Steven viết một bài báo về X PRIZE. Cuối những năm 2000, khi hai người cộng tác viết cuốn Abundance, Peter đưa ra ý tưởng về cuốn Khởi nghiệp táo bạo, và đề nghị Steven hợp tác cùng một lần nữa để viết một cuốn sách tập trung vào việc truyền cảm hứng và giúp các doanh nhân tạo ra một thế giới phồn vinh. Một lần nữa, Peter và Steven đã cùng nhau đưa những quan điểm và hiểu biết chuyên môn độc đáo của họ đến với độc giả. Tuy cuốn sách được kể dưới giọng văn của Peter cùng nhiều câu chuyện của riêng anh, nhưng công trình này thật sự là kết quả của mối quan hệ hợp tác, vì ý tưởng và việc soạn thảo cuốn Khởi nghiệp táo bạo do Peter và Steven cùng thực hiện.

— PETER DIAMANDIS

Santa Monica, California

— STEVEN KOTLER

Chimayo, New Mexico